ماده ۱ - تأسیس، ساخت، تجهیز و بازسازی، توسعه، مدیریت، نظارت و سایر امور کتابخانههای عمومی در سراسر کشور به موجب این قانون انجام میشود.
ماده ۲ - بهمنظور ایفای وظایف مندرج در این قانون، هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور با ترکیب زیر تشکیل میگردد:
الف - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (رئیس هیأت امناء).
ب - رئیس شورای عالی استانها.
ج - معاون ذیربط از سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور.
د - یک عضو از کمیسیون فرهنگی به پیشنهاد آن کمیسیون و تصویب مجلس شورای اسلامی بهعنوان ناظر.
هـ - رئیس کتابخانه ملی ایران.
و - پنج نفر از صاحبنظران و شخصیتهای علمی، فرهنگی کشور که حداقل دو نفر آنان را بانوان تشکیل دهند به پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حکم رئیسجمهور برای مدت چهار سال انتخاب میشوند که یک نفر از آنان به انتخاب وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دبیرکل هیأت امناء مسؤولیت اداره امور دبیرخانه رابهعهده خواهد داشت.
ماده ۳ - وظایف و اختیارات هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور به شرح زیرمیباشد:
الف - برنامهریزی به منظور تأسیس، ساخت، تجهیز و توسعه و نظارت بر فعالیت کتابخانههای عمومی کشور.
ب - تصویب دستورالعملهای لازم برای حمایت و نظارت بر ارائه خدمات کتابخانههای عمومی بخش خصوصی.
ج - بررسی گزارشها درخصوص وضعیت کتابخانههای عمومی و اتخاذ تصمیماتلازم.
د - بررسی و تصویب بخشنامهها و دستورالعملهای مورد نیاز در زمینههای اداری، مالی، جذب و نگهداری نیروی انسانی، امور مربوط به اخذ درآمدها و کمکها ونحوه هزینه کردن، تأمین کتاب و سایر منابع کتابخانهای و تجهیزات، مبادلات با سایر مراکز فرهنگی و کتابخانهها، عضوگیری، امانت دادن کتاب، تشکیل انجمنهای کتابخانههای عمومی استان، شهرستان، بخش، شهر و روستا و هدایت فعالیتهای آنها.
هـ - تعیین معیارها و سرانههای مربوط به امور مختلف کتابخانههای عمومی و شاخصهای لازم برای درجهبندی آنها.
و - بررسی و تصویب شرح وظایف، تشکیلات، ساختار، نحوه تأمین نیرویانسانی، ضوابط و مقررات مورد نیاز برای امور مالی و اداری دبیرخانه هیأت امناء و سایرموارد مرتبط با مأموریتهای آن.
ز - برنامهریزی برای استفاده از امکانات کتابخانهها درزمینه فعالیتهای فرهنگی وهنری.
ح - برنامهریزی برای استفاده نابینایان از امکانات کتابخانههای عمومی.
تبصره - کلیه مصوبات هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور با تأیید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دارای اعتبار بوده و ازطریق دبیرکل هیأت مذکور ابلاغ میشود.
ماده ۴ - به منظور حسن اجرای وظایف مندرج در ماده (۳) این قانون، تهیه گزارشهای مورد نیاز از وضعیت کتابخانهها، اتخاذ روشهای هماهنگ و استاندارد، تهیه طرحها و برنامههای لازم براساس سیاستهای مصوب هیأت امناء و نظارت و پیگیری مصوبات، دبیرخانه هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور زیرنظر رئیس هیأت امناء تشکیل میگردد.
تبصره - دبیرکل مسؤولیت اداره کلیه امور دبیرخانه و اجرای وظایف مندرج در این قانون و تهیه گزارشهای مورد نیاز از وضعیت کتابخانهها، اتخاذ روشهای هماهنگ و استاندارد، تهیه طرحها و برنامههای لازم براساس سیاستهای مصوب هیأت امناء و نظارت و پیگیری مصوبات را برعهده دارد.
ماده ۵ - منابع مالی برای اداره امور دبیرخانه هیأت امناء انجمنها و کتابخانههای عمومی به شرح زیر است:
الف - کمکهای دولت در بودجه سالیانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ب - درآمدهای حاصله موضوع ماده (۶) این قانون.
ج - هدایا و کمکهای مردمی سازمانها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و بخش خصوصی و مجامع بینالمللی.
د - موقوفات.
هـ - درآمدهای اختصاصی انجمنها و کتابخانههای عمومی از محل انجام فعالیتهای فرهنگی آموزشی مرتبط و دریافت حق عضویت.
تبصره - دولت میتواند اعتبارات تخصیصی خود را برای نیل به حداقل سرانهها ومعیارهای قابل قبول در بودجههای سنواتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشبینی نماید.
ماده ۶ - شهرداریها مکلفند همه ساله حداقل نیم درصد (۵/۰%) از درآمدهای خود را به منظور اداره امور کتابخانهها در اختیار انجمنهای کتابخانههای عمومی شهرمربوطه قرار دهند.
تبصره- در صورت امتناع هر یک از شهرداری ها از تأدیه نیم درصد (۵/ ۰ %) مذکور، وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) مکلف است براساس فهرست اعلامی از طرف دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور، مبالغ مربوطه را از سر جمع اعتبارات مربوط به درآمد شهرداری ها (سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور) و یا درآمد موضوع مواد (۳۸) و (۳۹) قانون مالیات بر ارزش افزوده از سهم همان شهر کسر و نسبت به پرداخت آن در وجه کتابخانه های عمومی همان شهر اقدام کند.
ماده ۷ - بهمنظور تشکیل انجمنهای کتابخانههای عمومی استان و ایجاد هماهنگی و بررسی و پیشنهاد برنامه و بودجه، عملکرد و تراز مالی سالانه آنها به هیأت امناء و نیزحل و فصل مسائل و مشکلات انجمنهای مذکور، انجمن کتابخانههای عمومی استان باترکیب زیر تشکیل میشود:
الف - استاندار (رئیس انجمن استان).
ب - مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان (دبیر انجمن).
ج - رئیس سازمان آموزش و پرورش استان.
د - رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان.
هـ - رئیس شورای اسلامی استان.
و - چهار نفر از شخصیتهای حقیقی یا حقوقی که حداقل یک نفر آنان از بانوان باشد به پیشنهاد دبیر انجمن و تصویب رئیس انجمن طبق دستورالعمل هیأت امناء.
ماده ۸ - ترکیب اعضای انجمن شهرستان به شرح زیر میباشد:
الف - فرماندار (رئیس انجمن).
ب - رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان (دبیر انجمن).
ج - شهردار شهر مرکز شهرستان.
د - رئیس شورای اسلامی شهرستان.
هـ - پنج نفر از اشخاص حقیقی و حقوقی که حداقل یک نفر آنان از بانوان باشد به پیشنهاد دبیر انجمن و تصویب رئیس انجمن طبق دستورالعمل هیأت امناء.
ماده ۹ - وظایف انجمن کتابخانههای عمومی شهرستان عبارتند از :
الف - مطالعه، بررسی و تدوین برنامه و بودجه سالانه جاری و عمرانی کتابخانههای تحت پوشش و ارائه آن به انجمن استان.
ب - همکاری با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاههای دولتی در زمینه ساخت، تجهیز، تکمیل و بازسازی کتابخانهها.
ج - جذب، نگهداری و انجام سایر امور اداری مربوط به نیروی انسانی شاغل در کتابخانههای تحت پوشش.
د - تشویق به اهدای زمین، کتاب و سایر کمکهای نقدی و غیرنقدی به کتابخانهها.
هـ- افتتاح حساب مخصوص در یکی از بانکهای دولتی در محل، برای نگهداری وجوه حاصل شده از محل کمکها و درآمدها.
و - تهیه و نگهداری دفاتر قانونی و انجام امور دریافت و پرداخت و امور مالی و واریز کمکهای نقدی و تقویم و نگهداری کمکهای غیرنقدی.
ز - تهیه و ارسال گزارش عملکرد و تراز مالی سالانه انجمن در پایان هر سال جهت بررسی به انجمن کتابخانههای عمومی استان.
ماده ۱۰ - انجمن کتابخانههای عمومی استان با تصویب هیأت امناء میتواند دربخشها، شهرها و روستاهایی که دارای شرایط لازم هستند نسبت به تشکیل انجمن کتابخانههای عمومی بخش، شهر و روستا اقدام نماید.
تبصره - وظایف انجمنهای کتابخانههای عمومی بخش، شهر و روستا در چارچوب وظایف انجمن کتابخانههای عمومی شهرستان و ترکیب انجمنهای مذکور با لحاظ نوع اعضای انجمن کتابخانههای عمومی شهرستان به موجب دستورالعملی است که به تصویب هیأت امناء میرسد.
ماده ۱۱ - تکلیف مالکیت اموال منقول و غیرمنقول دولتی کتابخانههای عمومی وامور اداری، مالی و استخدامی آنها در آییننامه اجرایی این قانون مشخص خواهد شد، لکن کمکها و منابع نقدی و غیرنقدی اهدایی اختصاص داده شده به انجمن در حکم دارایی و اموال انجمن محسوب و در چارچوب ضوابط مصوب هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور و طبق نظر اهداء کننده استفاده و هزینه میشود.
تبصره ۱ - کتابخانههای عمومی به عنوان نهاد عمومی غیردولتی از استقلال مالی برخوردار بوده و هیأت امناء انجمنها و دبیرخانههای آنها از ارکان آن محسوب میشوند.
تبصره ۲ - کتابخانه ملی، کتابخانههای آستان قدس رضوی (ع)، حضرت معصومه سلامالله علیها، حضرت عبدالعظیم (ع)، احمدبن موسی (ع)، کتابخانه آیتاللهالعظمی مرعشی نجفی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی تابع ضوابط و مقررات مربوط به خود و کتابخانههای وقفی تابع وقفنامه میباشند.
تبصره ۳ - کتابخانههای خصوصی اشخاص که با حفظ مالکیت خود و بدون وقف نمودن، آن را مورد استفاده عمومی قرار داده یا خواهند داد از شمول حکم این ماده خارجاست.
ماده ۱۲ - شهرداریها میتوانند مقدار مناسب از اراضی متعلق به خود را برای ساختمان کتابخانههای عمومی براساس طرحهای توسعه شهری به صورت بلاعوض دراختیار انجمن کتابخانهها قرار دهند. مؤسسات و شرکتهای دولتی یا وابسته به دولت نیزمجازند زمین و ابنیۀ مورد نیاز را برای ساختن کتابخانه عمومی به صورت بلاعوض واگذارنمایند.
تبصره - وزارت راه و شهرسازی مکلف است فضاهای مورد نیاز کتابخانههای عمومی را که براساس معیارهای مذکور در بند (هـ) ماده (۳) این قانون تعیین میشود درطرحهای توسعه منظور نموده و مشاورین طرف قرارداد خود را ملزم به رعایت آنها نماید.
ماده ۱۳ - نحوه رسمیت یافتن جلسات و حدنصاب آراء لازم برای اخذ تصمیمات هیأت امناء و انجمنهای کتابخانههای عمومی استان، شهرستان، بخش، شهر و روستا در آییننامه اجرایی این قانون مشخص خواهد شد.
ماده ۱۴ - آییننامه اجرایی این قانون توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و حداکثر ظرف مدت سه ماه به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۱۵ - قانون تأسیس کتابخانه عمومی در تمام شهرها مصوب ۱۳۴۴/۱۰/۲ واصلاحات بعدی و سایر قوانین و مقررات مغایر با این قانون لغو میگردد.
قانون فوق مشتمل بر پانزده ماده و هشت تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ هفدهم اسفند ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۲/۱۲/۲۵ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رییس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی